Doktora Tezleri / PhD Dissertations
Permanent URI for this communityhttps://hdl.handle.net/11413/9
Yasal Uyarı ⚠️ Araştırmacılar, tezlerin tamamı veya bir bölümünü yazarın izni olmadan ticari veya mali kazanç amaçlı kullanamaz, yayınlayamaz, dağıtamaz ve kopyalayamaz. İKÜ Akademik Açık Erişim Web Sayfasını kullanan araştırmacılar, tezlerden bilimsel etik ve atıf kuralları çerçevesinde yararlanırlar.
Browse
Browsing Doktora Tezleri / PhD Dissertations by Author "Aycı, Emrullah"
Now showing 1 - 1 of 1
- Results Per Page
- Sort Options
Publication Open Access Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat(İstanbul Kültür Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Kamu Hukuku Anabilim Dalı, 2012-07) Aycı, Emrullah; Durmuş TezcanCeza yargılamasında gerçeğe ulaşmayı ve yargılama sonunda verilecek kararların uygulanmasını sağlamak amacıyla, kural olarak ceza hakimi tarafından, gecikmesinde sakınca bulunan hallerde ise kanunla yetkili kılınan mercilerce geçici olarak başvurulan; henüz hüküm vermeden önce kişinin temel hak ve hürriyetlerine müdahaleyi gerektiren yasal çarelere koruma tedbirleri denir. Koruma tedbirlerinin yasal düzenlemeyle belirlenmiş olması, temel hak ve özgürlükleri hükümden önce sınırlaması, geçici olması, belli bir amacı sağlamaya dönük bir araç olması, uygulanmaması halinde o amacın gerçekleşmesinin tehlikeye girme olasılığının bulunması, amaç ile uygulanan tedbir arasında ölçülülük olması gerekmektedir. Koruma tedbirlerinin, amaçlarına göre, yöneldikleri kişilere göre, karar vermeye ve uygulamaya yetkili mercilere göre ve yöneldikleri değerlere göre çeşitli ayrımları bulunmaktadır. Koruma tedbirlerinin uygulanması sırasında hukuka aykırı davranılmasının ceza hukuku, ceza yargılaması hukuku ve tazminat hukuku açısından bazı sonuçları bulunmaktadır. Koruma tedbirleri nedeniyle tazminat ceza hukuku içinde, haksız fiile ve kusursuz sorumluluğa benzeyen yanları da bulunan ve kamusal yanı olan kendine özgü bir tazminat türüdür. Koruma tedbirleri nedeniyle tazminatın kaynakları, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 5/5 maddesi ile, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 141, 142, 143 ve 144'üncü maddeleridir. Buna göre; bir kişinin, kanunlarda belirtilen koşullar dışında yakalanması, tutuklanması, veya tutukluluğunun devamına karar verilmesi; kanuni gözaltı süresinde hakim önüne çıkarılmaması; kanuni haklarının hatırlatılmaması veya hatırlatılan haklarından yararlanma isteğinin yerine getirilmemesi; kanuna uygun olarak tutuklandığı halde makul sürede yargılama mercii huzuruna çıkarılmaması veya bu süre içerisinde hakkında hüküm verilmemesi; kanuna uygun olarak yakalandıktan veya tutuklandıktan sonra hakkında kovuşturmaya yer olmadığı veya beraat kararı verilmesi; mahkum olup da gözaltı veya tutuklulukta geçirdiği sürenin hükümlülük süresinden fazla olması veya işlediği suç için kanunda öngörülen cezanın sadece para cezası olması nedeniyle bu cezayla cezalandırılması; yakalama veya tutuklama nedenleri ve hakkındaki suçlamalar kendisine, yazıyla veya bunun hemen olanaklı olmaması halinde sözle açıklanmaması; yakalanma veya tutuklanmasının yakınlarına bildirilmemesi; hakkındaki arama kararının ölçüsüz bir şekilde gerçekleştirilmesi; eşyası veya diğer malvarlığı değerlerine koşulları oluşmadığı halde el konulması veya korunması için gerekli tedbirlerin alınmaması ya da eşyası veya diğer malvarlığı değerlerinin amaç dışı kullanılması veya zamanında geri verilmemesi, tazminat sebebi olarak sayılmıştır. Tazminat hakkına sahip olanlara beraat veya kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilmesi halinde tazminat haklarının bulunduğunun hatırlatılması gerekmektedir. Kişiler, uygulanan koruma tedbiri nedeniyle uğradıkları, her türlü maddi ve manevi zararlarını avukatlık ücretleri ve faiziyle birlikte isteyebilmektedirler. Tazminat davaları ağır ceza mahkemelerinde açılır. Mahkemece yapılacak ilk incelemede dilekçedeki bilgi ve belgelerin eksikliği tespit edilirse eksikliğin bir ay içinde tamamlanması, aksi halde istemin reddedileceği ilgiliye bildirilir. Dilekçe ve belgeler yeterli ise bir örneği Devlet Hazinesinin temsilciliğine tebliğ edilerek onbeş gün içerisinde itirazlarını yazılı olarak bildirmesi istenir. İstem ve ispat belgelerinin değerlendirilmesinde veya tazminat miktarının saptanmasında mahkeme başkanı her türlü araştırmayı yapmaya veya hakimlerden birine yaptırmaya yetkilidir. Mahkeme kararını duruşmalı olarak verir. Karara karşı, istemde bulunan, Cumhuriyet savcısı veya Hazine temsilcisi istinaf yoluna başvurabilir. Tazminat ve miktarının hesaplanması tazminat hukukunun genel prensiplerine göre yapılır. Hakkındaki kovuşturmaya yer olmadığına ilişkin karar kaldırılarak yargılanıp mahkum olanlarla, yargılamanın aleyhte yenilenmesiyle yeniden yargılanıp beraat kararı kaldırılarak mahkum olanlara ödenen tazminat Cumhuriyet savcısının yazılı istemi ile aynı mahkemeden alınacak kararlar geri alınır. Geri almada kamu alacaklarının tahsiline ilişkin usul uygulanır. Bu karar itiraza tabidir. Devlet, ödediği tazminat nedeniyle, koruma tedbirine ilişen görev gereklerine aykırı davranarak görevini kötüye kullanan kamu görevlisine rücu eder. iftira konusu suç veya yalan tanıklık nedeniyle gözaltına alınma ve tutuklanma halinde Devlet, iftira eden veya yalan tanıklıkta bulunan kişiye de rücu eder. Gözaltı veya tutukluluk süreleri mapsup edilenler, sonradan yürürlüğe giren lehte hükümler gereği durumları tazminat istemeye uygun hale gelenler, af, şikayetten vaz geçme, uzlaşma gibi nedenlerle hakkında kovuşturmaya yer olmadığına veya davanın düşmesine karar verilen veya kamu davası geçici olarak durdurulan veya kamu davası ertelenen veya düşürülenler, kusur yeteneğinin bulunmaması nedeniyle hakkında ceza verilmesine yer olmadığına karar verilenler, adli makamlar huzurunda gerçek dışı beyanla suç işlediğini veya suça katıldığını bildirerek gözaltına alınmasına veya tutuklanmasına neden olanlar, tazminat isteyemezler. Yasada iki tür yasa yolundan söz edilmektedir. Birincisi ön inceleme sonucu verilen kararlara karşı yasa yolu olan itiraz, ikincisi ise yapılan asıl yargılama sonucu verilen kararlara karşı yasa yolu olan istinaf yasa yoludur.